Şeyh Şami Türbesi
07.05.2019
Evliya Çelebi, ünlü seyahatnamesinde Şeyh Şami için şu bilgilere yer verir.
“Asıl adı Hamza’dır. Hamzavi Tarikatı onda kalmıştır. Nice kerametleri görülmüştür” diyerek onu metheder. Evliya Çelebi, Şeyh Şami’nin asası ile yerden su çıkardığını da kerametleri arasında zikreder.
“Orada ilerde Şeyh Şami köyüne geldik. Bu Çankırı toprağı Sivas Eyaleti arasında Keskin için; Kalecik Nahiyesinde 200 evli mamur ve güzel bir köydür. Ama yine evleri toprağın içindedir”. Şeyh Şami için yapılan cami ve türbeyi de methederek şu beyit’i söyler.
“Hazreti Şeyh Şami’yi gelüp ziyaret eyledik
Çok şükür Hakka yine hüsn’i ibadet eyledik”
Bütün bu bilgilerden Şeyh Şami lakabıyla tanınan büyük zatın, maiyeti ile birlikte gelip şu anki Sulakyurt ilçesinin bulunduğu yere gelip yerleşmiştir. Şeyh Şami’nin Türkistan’dan Semerkant taraflarından Anadolu’ya geldiğini anlıyoruz.
Ellerinde Fatih Sultan Mehmet, Sultan Beyazit ve Yavuz Sultan Selim’den bulundukları yerleri tasarruf edeceklerine dair fermanlarının olduğuna dair kayıtlar mevcuttur. Bu kayıtlardan Şeyh Şami ve cemaatinin Fatih Sultan Mehmet zamanında bu bölgeye geldiklerini söyleyebiliriz.
Bölgenin tarihine de kısaca değinelim. Sulakyurt’un da içinde bulunduğu bölge 1071’den sonra Türk toprağı olmuştur. Fetih’ten önce bir süre Karatekin Bey’in idaresinde kalan bölge daha sonra Danişment oğullarının kontrolüne girmiş ve daha sonrada tamamen Anadolu Selçuklu Devleti’ne bağlanmıştır. 1308’de Selçuklu Devleti çökünce bir süre İlhanlıların kontrolüne girmiştir. İlhanlılardan sonra Eratnaoğulları ve Kadı Burhaneddin’in idaresinde kalan bölge Yıldırım Beyazıt tarafından Osmanlı topraklarına katılmıştır.
Tacü’t Tevarih isimli eserde Fatih Sultan Mehmet’in hocası Akşemseddin’in halifelerinden olan Şeyh Hamza Şami’nin Sivas Beylerbeyliği’ne bağlı Keskin’de XV. yüzyılın ikinci yarısında toprağa verildiği yazılıdır. Şu andaki Yeşilyazı köyünde bulunan Türbe, cami yazıtına göre Şeyh Şami tarafından 1531 yılında yaptırıldığı tahmin edilmektedir. Türbede dört sanduka mevcut olup eşi ve çocuklarının defnedildikleri sanılmaktadır.
Şeyh Şami’nin Şeyh Bedreddin’in oğlu olduğu ve Nakşibendî-Bayrami tarikatine mensup olduğu da bilinmektedir. Bayramilik, Ankara’da Hacı Bayrami Veli tarafından 14. yüzyılın sonlarında kurulmuş bir tarikattır.
Sulakyurt ilçe merkezinde bulunan camii Şeyh Şami tarafından 15.yüzyılda yaptırılmıştır. Değişik zamanlarda tahribata maruz kalmış, yapılan onarımlar sonucu mimarı özelliklerini kısmen kaybetmiştir. İlçenin kurucusu olan Şeyh Şami'ye ait türbede bu camiinin yanında yüksekçe bir yerde bulunmaktadır. Türbe kesme ve moloz taştan yapılmıştır. Bu türbe, yerli ve yabancı turistler tarafından sık sık ziyaret edilmektedir. Kozlu veya Kozdere adıyla anılan mezra ile Eşme mezrası (bugünkü Yeşilyazı köyü) arasına zaviyesini kurmuş ve epeyce kalabalık bir cemaate sahip olduğundan burada birde Cuma Mescidi inşa etmiştir.
Sulakyurt’ta ayrıca Küçükşami Cami Şeyh Türbesinden başka Sarıkız Türbesi, Tokuş Sultan Türbesi mevcuttur. Kale kışla Kalesi, Kale kışla Mağarası, Seydin Tepesi ile Gül tepe höyüğü belli başlı kültür değerleridir.
Şeyh Şami ismi kuruluşundan 1940 yılına kadar sürmüş olup, 1940 yılında Konur adını alarak Bucak merkezi haline gelmiştir. 1956 yılında belediye kurulan ve 1960 yılında Sulakyurt adıyla Ankara iline bağlı bir ilçe merkezi olmuştur. 3578 sayılı yasa ve 1989 yılından itibaren Ankara ilinden ayrılarak Kırıkkale iline bağlı bir ilçe olmuştur.
“Asıl adı Hamza’dır. Hamzavi Tarikatı onda kalmıştır. Nice kerametleri görülmüştür” diyerek onu metheder. Evliya Çelebi, Şeyh Şami’nin asası ile yerden su çıkardığını da kerametleri arasında zikreder.
“Orada ilerde Şeyh Şami köyüne geldik. Bu Çankırı toprağı Sivas Eyaleti arasında Keskin için; Kalecik Nahiyesinde 200 evli mamur ve güzel bir köydür. Ama yine evleri toprağın içindedir”. Şeyh Şami için yapılan cami ve türbeyi de methederek şu beyit’i söyler.
“Hazreti Şeyh Şami’yi gelüp ziyaret eyledik
Çok şükür Hakka yine hüsn’i ibadet eyledik”
Bütün bu bilgilerden Şeyh Şami lakabıyla tanınan büyük zatın, maiyeti ile birlikte gelip şu anki Sulakyurt ilçesinin bulunduğu yere gelip yerleşmiştir. Şeyh Şami’nin Türkistan’dan Semerkant taraflarından Anadolu’ya geldiğini anlıyoruz.
Ellerinde Fatih Sultan Mehmet, Sultan Beyazit ve Yavuz Sultan Selim’den bulundukları yerleri tasarruf edeceklerine dair fermanlarının olduğuna dair kayıtlar mevcuttur. Bu kayıtlardan Şeyh Şami ve cemaatinin Fatih Sultan Mehmet zamanında bu bölgeye geldiklerini söyleyebiliriz.
Bölgenin tarihine de kısaca değinelim. Sulakyurt’un da içinde bulunduğu bölge 1071’den sonra Türk toprağı olmuştur. Fetih’ten önce bir süre Karatekin Bey’in idaresinde kalan bölge daha sonra Danişment oğullarının kontrolüne girmiş ve daha sonrada tamamen Anadolu Selçuklu Devleti’ne bağlanmıştır. 1308’de Selçuklu Devleti çökünce bir süre İlhanlıların kontrolüne girmiştir. İlhanlılardan sonra Eratnaoğulları ve Kadı Burhaneddin’in idaresinde kalan bölge Yıldırım Beyazıt tarafından Osmanlı topraklarına katılmıştır.
Tacü’t Tevarih isimli eserde Fatih Sultan Mehmet’in hocası Akşemseddin’in halifelerinden olan Şeyh Hamza Şami’nin Sivas Beylerbeyliği’ne bağlı Keskin’de XV. yüzyılın ikinci yarısında toprağa verildiği yazılıdır. Şu andaki Yeşilyazı köyünde bulunan Türbe, cami yazıtına göre Şeyh Şami tarafından 1531 yılında yaptırıldığı tahmin edilmektedir. Türbede dört sanduka mevcut olup eşi ve çocuklarının defnedildikleri sanılmaktadır.
Şeyh Şami’nin Şeyh Bedreddin’in oğlu olduğu ve Nakşibendî-Bayrami tarikatine mensup olduğu da bilinmektedir. Bayramilik, Ankara’da Hacı Bayrami Veli tarafından 14. yüzyılın sonlarında kurulmuş bir tarikattır.
Sulakyurt ilçe merkezinde bulunan camii Şeyh Şami tarafından 15.yüzyılda yaptırılmıştır. Değişik zamanlarda tahribata maruz kalmış, yapılan onarımlar sonucu mimarı özelliklerini kısmen kaybetmiştir. İlçenin kurucusu olan Şeyh Şami'ye ait türbede bu camiinin yanında yüksekçe bir yerde bulunmaktadır. Türbe kesme ve moloz taştan yapılmıştır. Bu türbe, yerli ve yabancı turistler tarafından sık sık ziyaret edilmektedir. Kozlu veya Kozdere adıyla anılan mezra ile Eşme mezrası (bugünkü Yeşilyazı köyü) arasına zaviyesini kurmuş ve epeyce kalabalık bir cemaate sahip olduğundan burada birde Cuma Mescidi inşa etmiştir.
Sulakyurt’ta ayrıca Küçükşami Cami Şeyh Türbesinden başka Sarıkız Türbesi, Tokuş Sultan Türbesi mevcuttur. Kale kışla Kalesi, Kale kışla Mağarası, Seydin Tepesi ile Gül tepe höyüğü belli başlı kültür değerleridir.
Şeyh Şami ismi kuruluşundan 1940 yılına kadar sürmüş olup, 1940 yılında Konur adını alarak Bucak merkezi haline gelmiştir. 1956 yılında belediye kurulan ve 1960 yılında Sulakyurt adıyla Ankara iline bağlı bir ilçe merkezi olmuştur. 3578 sayılı yasa ve 1989 yılından itibaren Ankara ilinden ayrılarak Kırıkkale iline bağlı bir ilçe olmuştur.
